Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna

Państwo ma prawo ograniczać ustawą zakres własności ze względu np. na bezpieczeństwo infrastruktury krytycznej.

Publikacja: 18.04.2024 04:30

Trybunał Konstytucyjny

Trybunał Konstytucyjny

Foto: Fotorzepa / Jerzy Dudek

To sedno środowego wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego dość zawiłego obracania działką zabudowaną w porcie we Władysławowie i komplikacjami dla jej nabywców, którzy przeoczyli lub pominęli ograniczenia ustawowe w obrocie nieruchomościami w takich miejscach.

Trybunał rozpatrywał skargę konstytucyjną mieszkańca Władysławowa, który odziedziczył po matce udział w nieruchomości zabudowanej położonej w miejscowym porcie (na jego pograniczu). Został on wpisany do księgi wieczystej, ale na wniosek starosty został z niej wykreślony dlatego, że matka spadkobiercy, kupując ten udział w nieruchomości, nie uzyskała zgody ministra ds. gospodarki morskiej na taką czynność. A tej wymagała ustawa o portach i przystaniach morskich (art. 3 ust. 1 i 7). Przepisy te przewidują, że zgoda jest potrzebna przed przeniesieniem własności, użytkowania wieczystego lub udziału, a umowa zawarta bez niej jest nieważna.

Czytaj więcej

Zmiany w sprzedaży działek rolnych. Więcej nieruchomości wyłączonych z obostrzeń

Skarżący i jego pełnomocnik mec. Michał Gostkowski zarzucili w skardze do TK, że przepis ten narusza konstytucję, gdyż różnicuje sytuację prawną spadkobiercy nieruchomości położonej na obszarach portu morskiego z sytuacją zwykłego spadkobiercy, tym bardziej że nie tylko on i jego matka, ale także notariusz nie wiedzieli, że w tym porcie – w szczególności tym miejscu – obowiązują wspomniane ograniczenia.

Poza tym sankcja w postaci nieważności umowy zbycia takiej nieruchomości jest zbyt ostra, wystarczyło wprowadzenie do ustawy tzw. instytucji bezskuteczności zawieszonej, co oznaczałoby, że transakcja bez zgody ministra nie wywołałaby skutku do czasu uzyskania właściwej zgody.

Trybunał nie podzielił tej argumentacji i orzekł, że zaskarżony przepis jest zgodny z konstytucją. Ochrona własności i dziedziczenia ma znaczenie ustrojowe, ale możliwe jest jej zróżnicowanie ustawą w razie kolizji równych wartości w niezbędnym zakresie, a porty i przystanie morskie należą do infrastruktury krytycznej, gdzie utrzymanie bezpieczeństwa leży w gestii państwa. Brak kontroli nad obrotem nieruchomościami naruszałoby prawo obywateli do bezpieczeństwa.

Dopiero gdyby zakres ograniczeń prawa własności lub innego prawa majątkowego przybrał taki rozmiar, że byłyby one w praktyce pozorne, to taka sytuacja jest konstytucyjnie niedopuszczalna.

– W tej sprawie matka skarżącego nie nabyła tej nieruchomości w drodze spadkobrania – wtedy to nabycie nie podlegałoby ograniczeniom ustawy o portach – ale nabyła te udziały umową kupna, a to zupełnie inne nabycie, które wymagało zgody ministra – wskazał w uzasadnieniu wyroku sędzia Andrzej Zielonacki.

Sygnatura akt: SK 123/20

To sedno środowego wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego dość zawiłego obracania działką zabudowaną w porcie we Władysławowie i komplikacjami dla jej nabywców, którzy przeoczyli lub pominęli ograniczenia ustawowe w obrocie nieruchomościami w takich miejscach.

Trybunał rozpatrywał skargę konstytucyjną mieszkańca Władysławowa, który odziedziczył po matce udział w nieruchomości zabudowanej położonej w miejscowym porcie (na jego pograniczu). Został on wpisany do księgi wieczystej, ale na wniosek starosty został z niej wykreślony dlatego, że matka spadkobiercy, kupując ten udział w nieruchomości, nie uzyskała zgody ministra ds. gospodarki morskiej na taką czynność. A tej wymagała ustawa o portach i przystaniach morskich (art. 3 ust. 1 i 7). Przepisy te przewidują, że zgoda jest potrzebna przed przeniesieniem własności, użytkowania wieczystego lub udziału, a umowa zawarta bez niej jest nieważna.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO